تحلیل زمانی- مکانی آسیب ­ های اجتماعی مرتبط با مواد مخدر (مطالعه موردی: منطقه ۱۲ شهر تهران)

چکیده   تحلیل فضایی آسیب­های اجتماعی شهری به شناسایی الگوهای رفتار مجرمانه، کشف کانون­های آسیب‏خیز و در نهایت به تغییر این شرایط و خلق فضاهای مقاوم در برابر آسیب­های اجتماعی و رفع آسیب­های شهری کمک می­کند. در واقع، توجه به مکان، به عنوان عامل بی واسطه در وقوع آسیب­های اجتماعی، در مقایسه با عوامل فردی یا ساختاری این امکان را محقق می­سازد تا راهکارهای عملی­تری برای پیشگیری از آسیب­های اجتماعی ارایه شود. براساس آمار رسمی، میزان جرایم ارتکابی منطقه 12 که به تهران عهد ناصری شهرت دارد، بسیار بیش از سایر مناطق شهر تهران است. بنابراین افزایش آسیب­های اجتماعی در کنار آسیب­های کالبدی از جمله مسایل و معضلات این منطقه در مقطع کنونی است و این محدوده را از نظر ناهنجاری­های اجتماعی دچار مشکل جدی نموده است و دستیابی به راهکارهایی برای کنترل و مقابله با این ناهنجاری را ضروری ساخته است. بر همین اساس، این پژوهش با هدف تحلیل زمانی- مکانی جرایم شهری، جرایم مرتبط با مواد در منطقه 12 کلانشهر تهران انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی است و به منظور تحلیل زمانی- مکانی جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقه 12 شهر تهران، از آزمون­های آماری مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشه بندی، شاخص های نزدیک ترین همسایه و آزمون تراکم کرنل در محیط سامانه­های اطلاعات جغرافیایی­ (gis) ­ استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، مجموع جرایم مرتبط با مواد است که در سال 1387 در محدوده منطقه 12 شهر تهران به وقوع پیوسته است و به عنوان نمونه آماری، 88 فقره از جرایم مرتبط با مواد اتفاق افتاده منطقه 12 شهرداری تهران بررسی شده است. بررسی الگوی فضایی جرایم مرتبط با مواد مخدر نشان می­دهد، این جرایم از الگوی خوشه­ای و متمرکز پیروی می­کند و تحلیل زمانی روزهای هفته و ساعات شبانه روز این جرایم نشان می‏دهد زمان اوج و مرکز ثقل زمانی وقوع این جرایم در ساعت 13 و در روز چهارشنبه با فراوانی 10-8 رویداد آسیب اجتماعی در این ساعت و روز می­باشد. همچنین، بررسی پراکندگی مکان­های وقوع جرایم مرتبط با مواد مخدر در منطقه 12 نشان می­دهد، میدان محمدیه (اعدام) در جنوب غربی منطقه 12 و همچنین میدان استقلال در شمال غربی این منطقه کانون­های اصلی ارتکاب جرایم مرتبط با مواد می‏باشند.